ขอบคุณภาพจาก http://totalawake.com/blog/?p=2322
เจ้าเมืองท่านหนึ่งถามท่านขงจื้อว่า
“ท่านพอจะบอกได้ไหมว่าคนบนโลกนี้มีกี่ประเภท”
ท่านขงจื้อจึงตอบเจ้าเมืองไปว่า
บนโลกนี้มีคนอยู่เพียง 5 ประเภท
1. สามัญชน
2. บัณฑิต
3. วิญญูชน
4. ปราชญ์
5. อริยบุรุษ
สามัญชน คือคนที่ไม่ค่อยเคารพและปฏิบัติตามกฎระเบียบ
ไม่สามารถกล่าววาจาที่สะท้อนความมีสติปัญญา ไม่เคยคิดจะคบกับนักราชญ์
, ไม่มีเป้าหมายชีวิต, รู้แต่เรื่องเฉพาะหน้า, ไม่มีอุดมคติที่ลึกซึ้งกว้างไกล
บัณฑิต คือบุคคลที่แม้ไม่เข้าใจเหตุผลอันลึกซึ้ง
ไม่สามารถบำเพ็ญคุณธรรมอย่างหมดจดไร้ที่ติ แต่ก็มีความรู้และความเชื่อบางอย่าง,
ทำงานและประพฤติตัวตามหลักการบางอย่าง
ถึงระดับความรู้ความเข้าใจจะมีจำกัด
แต่ก็กุมความจำกัดนั้นได้อย่างแม่นยำ
ถึงระดับความสามารถในการพูดและการทำจะมีจำกัด
แต่ก็เข้าใจเหตุผลที่กำลังพูดและทำอย่างแท้จริง
ถึงระดับความสามารถในการสื่อด้วยพฤติกรรมจะมีจำกัด
แต่ก็ระมัดระวังความประพฤติตนเองเสมอ
กล่าวคือ
พวกเขาสามารถเผชิญความจริง ภายใต้ข้อจำกัดของตนเอง ดังนั้น ความรู้ ความเข้าใจ
และความซื่อสัตย์มีคุณธรรมของตัวเขาเอง จะไม่เปลี่ยนไปตามฐานะยากดีมีจน
(แม้จนก็เป็นคนดีมีคุณธรรมประจำใจ คอยระวังความคิดและความประพฤติของตนเสมอ)
วิญญูชน
คือบุคคลที่ทำงานด้วยความทุ่มเท
พูดจริงทำจริง ไม่บ่นโทษ นินทาพยาบาท มีคุณธรรมสูงส่ง เป็นที่ยกย่อง
แต่ไม่เย่อหยิ่งทะนงตัว มีสติปัญญาเลิศล้ำแต่ไม่หมกมุ่นในสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ประพฤติตนตามทำนองคลองธรรม
อย่างเคร่งครัด ท่าทีนอบน้อม กระตือรือร้น ดูคล้ายไร้สติปัญญา แท้ที่จริง
มีความสามารถอันลึกล้ำ หาผู้ใดเสมอได้ยาก
ปราชญ์ คือบุคคลที่เคารพปฏิบัติตามกฎหมาย
อยู่ในทำนองคลองธรรม มีวาจาเที่ยงแท้เป็นที่เชื่อถือ บำเพ็ญธรรมแน่วแน่พอเป็นแบบอย่างให้แก่ราษฎร
สามารถกล่อมเกลาราษฎรโดยไม่เป็นผลร้ายกับตัวเอง ยามสมปณิธาน
สามาถแผ่พระคุณสร้างประโยชน์แก่ราษฎรทั่วแผ่นดิน
อริยบุคคล ขงจื้อกล่าวได้อย่างน่าฟังว่า
“ข้าน้อยคงมิอาจอธิบายให้ชัดเจนได้" เพียงรู้ว่าพวกเขามีจิตใจสูงส่ง
น่าบูชาดุจฟ้าดิน แต่สามารถปรับตัวกลมกลืนกับสภาพแวดล้อม
มีสติปัญญาแจ่มแจ้งดุจแสงแห่งสุริยันจันทรา สามารถหยั่งรู้รากเหง้าแห่งสรรพสิ่ง ยามดำเนิน
มรรคธรรม จะประหนึ่งฟ้าดินหล่อเลี้ยงสรรพชีวิตโดยไม่ลำเลิก
และราษฎรทั้งปวงหารู้ไม่ว่าท่านรับบุญคุณนั้นไปแล้ว คนทั่วไปจึงไม่ทราบว่าท่านทำอะไรบ้าง
ไม่ทราบว่าท่านมีคุณธรรมสูงเพียงใด ดุจเดียวกับที่ไม่เข้าใจความลับของฟ้าดิน
และฤดูกาลทั้ง 4
ขอบคุณครับ เป็นบทความที่ดีมากครับ
ตอบลบขอบคุณเช่นกันครับ
ลบ